Kiedy wnoszony jest akt oskarżenia?

Popełnienie przestępstwa poparte materiałem dowodowym najczęściej kończy się wniesieniem aktu oskarżenia przeciwko osobie podejrzanej o taki czyn. Osoba podejrzana po wystawieniu aktu oskarżenia staje się osobą oskarżoną o popełnienie przestępstwa, a sprawa kierowana jest na drogę sądową. Jednak nie każdy może wystawić taki akt oskarżenia, a także same wymogi formalne co do takiego pisma są konkretnie określone. Przyjrzyjmy się im bliżej i zastanówmy się, kiedy wnoszony jest akt oskarżenia i jakie są tego konsekwencje.

Czym jest akt oskarżenia?

Akt oskarżenia jest pismem procesowym wnoszonym do sądu przez uprawniony podmiot, czyli osobę będącą oskarżycielem publicznym lub inną do tego upoważnioną. Oskarżyciel publiczny to najczęściej prokurator (jeśli mówimy o sprawach o przestępstwa) lub Policja (w sprawach o wykroczenia). Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego organy te mogą sporządzić akt oskarżenia w celu skierowania sprawy do sądu. Taki akt powinien zawierać przede wszystkim:

• imię i nazwisko oskarżonego oraz jego dane teleadresowe i inne;
• dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu (wraz z opisem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia);
• wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które podpada zarzucony oskarżonemu czyn;
• wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy;
• uzasadnienie oskarżenia.

Co do ostatniego podpunktu, uzasadnienie aktu oskarżenia powinno przytaczać fakty i dowody, na których opiera się oskarżenie. Może znaleźć się w nim także omówienie okoliczności, na które powołuje się oskarżony w swojej obronie. Jest jednak jeden wyjątek - uzasadnienie nie jest konieczne w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze zakończyło się w formie dochodzenia. W formie załączników do aktu oskarżenia dołącza się także listę osób pokrzywdzonych wraz z ich adresami i danymi teleadresowymi, wykaz dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie domaga się oskarżyciel bądź listę osób, których wezwania żąda oskarżyciel.

Akt oskarżenia - kiedy oskarżyciel musi go wnieść?

Istnieją także konkretnie określone terminy, których powinien przestrzegać oskarżyciel wnoszący akt oskarżenia. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego, prokurator sporządza akt oskarżenia w ciągu 14 dni od daty zamknięcia śledztwa lub po otrzymaniu aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję w dochodzeniu (wówczas prokurator jedynie go zatwierdza i wnosi do sądu). Termin ten jest jednak skrócony do zaledwie 7 dni w przypadku, gdy podejrzany został tymczasowo aresztowany.

O takim przesłaniu aktu oskarżenia do sądu musi zostać poinformowany zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzony oraz osoba składające zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Warto jednak zauważyć, że wniesienie aktu oskarżenia nie jest możliwe bez wskazania konkretnych dowodów, na których będzie się on opierał. Właśnie z tego powodu wniesienie aktu oskarżenia poprzedzone jest postępowaniem przygotowawczym, a dopiero po sporządzeniu aktu staje się postępowaniem sądowym.

Wniesienie aktu oskarżenia - co może zrobić oskarżony?

Wniesienie aktu oskarżenia nie jest oczywiście pozytywną informacją dla oskarżonego, jednak stwarza pewne podstawy do tego, by wspólnie ze swoim adwokatem mógł on opracować dobrą linię obrony. Jako że w akcie podane muszą być dokładne dowody oraz przepisy prawne, które zgodnie z treścią aktu zostały złamane, oskarżony we współpracy ze swoim obrońcą może zacząć przygotowywać argumenty na swoją obronę, szukać dodatkowych świadków, którzy mogliby zeznawać na jego korzyść czy zdobyć przychylne dowody. Podczas procesu sądowego bardzo często pojawiają się nowe okoliczności, które sąd bierze pod uwagę, co może zakończyć się na przykład uniewinnieniem. Dlatego warto skontaktować się w takiej sytuacji z doświadczonym prawnikiem, który będzie wiedział, w jaki sposób przygotować skuteczną linię obrony.